«متاسفانه امروز با ناهنجاري‌هاي بسيار زيادي روبه‌رو هستيم و يكي از موضوعات بحث فروپاشي خانواده‌هاست كه براي همه ما نگران‌كننده است. موضوع ازدواج سفيد كه ارمغان غرب و ازدواجي نامشروع است بايد با جديت بررسي و اصلاح شود.» اينها واكنش وزير ارشاد به پديده ايست كه افزايش آمار آن، اين روزها باعث نگراني جامعه شناسان و مسوولان حوزه‌هاي مختلف شده است. علي جنتي همچنين از افزايش آمار طلاق توافقي ابراز نگراني كرد و گفت: ‌«آمار ٢٥ درصدي طلاق‌هاي توافقي كه در برخي مناطق آمار آن از ازدواج نيز بيشتر است بايد به صورت جدي پيگيري شود.»

به گزارش حقوق نیوز، از زماني كه نام ازدواج سفيد در ميان آمار و اخبار پر رنگ شد، تبعات و واكنش‌هاي فراواني در پي داشت، از واكنش نمايندگان مجلس به اين پديده تا انتقاد رييس دفتر رهبري به افزايش آن در سطح جامعه. محمد محمدي گلپايگاني سال گذشته در واكنش به افزايش آمار اين پديده، با تاكيد بر مقابله با افزايش آمار اين پديده اجتماعي گفت: «ديري نمي‌رسد كه مردمي كه اين نوع زندگي را برمي‌گزينند، نسل حلال‌شان از بين مي‌رود و حرام‌زاده مي‌شوند. حاكم اسلامي بايد با شدت با اين نوع زندگي مقابله كند.»

البته باوجود اين سخنان صريح رييس دفتر رهبري چندي قبل محمود گلزاري، معاون سابق ساماندهي امور جوانان در وزارت ورزش و جوانان در زمان مسووليتش در اين وزارتخانه در اين مورد گفته بود: ‌«بحث ازدواج سفيد در حالي مطرح مي‌شود كه شاهد هستيم پديده‌هايي مثل انواع انحرافات ديگر نيز در كشور وجود دارد و تعدادشان خيلي بيشتر از ازدواج سفيد است اما نه پديده شده است و نه به عنوان آسيب از آنها نام برده مي‌شود. من معتقدم هيچ منبعي در كشور براي ثبت اين نوع ازدواج نداريم البته در كشورهاي ديگر وجود دارد. اما در ايران وجود ندارد بنابراين افرادي كه مي‌گويند اين نوع ازدواج خيلي زياد است بايد آمار ارايه كنند و بگويند بر اساس كدام شاخص كمي يا زيادي آن را تشخيص داده‌اند. نكته ديگر اين است كه اگر از مردم سوال شود آيا در خانواده شما يا نزديكان شما دختر و پسري را مي‌شناسيد كه بدون عقد شرعي در حال زندگي اند؟ شايد كمتر از اين موضوع مطلع باشند.»ازدواج سفيد طبق تعاريف به پديده‌اي گفته مي‌شود كه در آن دو نفر زندگي مشتركي را بدون ازدواج رسمي تجربه مي‌كنند. در تعاريف مذهبي زماني كه زوجين بدون عقد نكاح اقدام به تشكيل زندگي مشترك مي‌كنند، پديده ازدواج سفيد اتفاق افتاده است.

امان‌الله قرايي‌مقدم، جامعه‌شناس در رابطه با اين پديده به «اعتماد» مي‌گويد: «در ابتدا بهتر است به نامي كه براي اين پديده استفاده مي‌شود دقت كنيم و از نام مناسب‌تري براي آن استفاده كنيم. پديده‌اي كه ما به آن «ازدواج سفيد» مي‌گوييم، در واقع «هم باشي سياه» است. اين پديده ازدواج نيست، به دليل اينكه ازدواج يعني پيوند شرعي، عرفي و قانوني بين يك زن و مرد. اما اين پديده نه پيوند شرعي است، نه عرفي و نه قانوني. سفيد هم نيست، به اين دليل كه نه ابتدايي دارد و نه انتهايي، نتيجه‌اش هم به جز فساد و بي‌بند و باري چيز ديگري نيست. دليل گرايش به اين پديده اين است كه ازدواج براي جوانان سخت شده، هزينه‌هاي ازدواج آنقدر بالاست كه جوانان ترجيح مي‌دهند در قالب نامتعارف زندگي كنند. به اين موضوع هم بايد دقت شود كه ميزان مسووليت‌پذيري در جامعه پايين آمده است. ضمن اينكه اين افراد «خانواده» محسوب نمي‌شوند، بلكه «خانوار» هستند. خانواده تعريف مشخصي دارد، مرد و زني كه زير يك سقف زندگي مي‌كنند و بر سر يك سفره مي‌نشينند، و بر اساس اصول دين ازدواج كرده‌اند. اما خانوار به افرادي گفته مي‌شود كه تنها زير يك سقف زندگي مي‌كنند. خانوار يك مفهوم عام است و خانواده بك مفهوم خاص. خانواده مفهوم خانوار را در بر مي‌گيرد اما خانوار نمي‌تواند مفهوم خانواده را شامل شود.»

قرايي مقدم با اشاره به اينكه يكي از عوامل اصلي تشديد اين پديده در جامعه پايين آمدن ميزان مسووليت‌پذيري در افراد است، مي‌گويد: «اين پديده در جامعه ما پديده جديدي نيست، قبل از انقلاب هم ما با اين مفهوم و اين پديده روبه‌رو بوديم، اما اين روزها دليل افزايش گرايش به آن هم مشكلات مربوط به ازدواج‌هاي قانوني و شرعي است و هم پايين آمدن ميزان مسووليت‌پذيري افراد. خانواده‌هاي ما فرزندانشان را مسووليت‌پذير و وظيفه مدار تربيت نمي‌كنند، آموزش و پرورش هم در اين زمينه كوتاهي كرده است، به دانش‌آموزان در مدارس ما مسووليتي داده نمي‌شود و تعهد در قبال اين مسووليت را به او آموزش نمي‌دهد.» قرايي مقدم در رابطه با نتايج اين پديده مي‌گويد: «اين پديده هيچ نتيجه‌اي جز فساد و اعتياد و از بين رفتن ارزش‌ها ندارد، در پي افزايش اين پديده بيشتر از همه‌چيز دختران ما دچار آسيب مي‌شوند.»

مقوله‌اي به نام ازدواج سفيد درقانون نداريم

فريده غيرت، فعال حقوق زنان، در رابطه با مفهوم ازدواج سفيد و دليل گسترش آن در جامعه گفت: «ما مقوله‌اي به نام «ازدواج سفيد» در قانون و جامعه نداريم، ازدواج قراردادي است كه بين زن و مرد منعقد مي‌شود كه آنها يك زندگي مشتركي داشته باشند و از مزاياي قانون هم بهره مند باشند. ازدواج سفيدي كه اين روزها در مورد آن صحبت مي‌شود اين است كه دو نفر يك رابطه آزاد داشته باشند و نام آن را ازدواج بگذراند، و با اين عنوان مي‌خواهند از حمايت قانون هم برخوردار شوند. ازدواج يك چارچوبي دارد، وقتي مي‌گوييم ازدواج بايد مقيد به رعايت موازين مربوط به آن باشيم.» فريده غيرت در رابطه با راهكاري كه براي برخورد با اين پديده مي‌شود، مي‌گويد: «به عنوان كسي كه با موازين قانوني سر و كار دارد، اين پديده را نفي مي‌كنم و معتقدم جامعه بايد از ترويج آن جلوگيري كند و اجازه ندهند اين مساله حتي به صورت عادي بين مردم شايع شود. آن هم در جامعه ما كه براي هر مساله‌اي قوانين و مقرراتي داريم، براي ازدواج هم موازيني داريم كه بايد به آن توجه شود.» غيرت در مورد دليل بروز اين پديده مي‌گويد: «ناهنجاري‌هايي كه وجود دارد و اينكه مي‌خواهند به روابط آزادي كه در جامعه وجود دارد رنگ قانون بدهند، اگر مي‌خواهند به يك پديده رنگ قانون بدهند بايد تقيد ازدواج را هم بپذيرند. شخصا معتقد به خلاف شرع و قانون بودن اين پديده هستم. اين پديده خلاف قانون است و مبناي قانون ما شرعي است. به اين نكته هم دقت كنيم كه شايد عده‌اي با مطرح كردن اين مساله در پي اين هستند كه قبح اين كار را از بين ببرند كه اين اتفاق خطرناكي است.»/