حسن روحانی در حالی گزارش آژانس در خصوص «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته‌ای را موفقیت برشمرده که آژانس علنا در این گزارش ایران را به فعالیت‌های مرتبط با طراحی بمب هسته‌ای متهم کرده است.

به گزارش حقوق نیوز به نقل از خبرگزاری فارس، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ابتدای ماه دسامبر سال گذشته میلادی و در تاریخ 11 آذرماه 1395 گزارشی درباره موضوع ادعایی «PMD» منتشر کرد. این گزارش به وضوح تأکید داشت که ایران پیش از سال 2003 میلادی فعالیت‌های مرتبط با توسعه و تحقیق درباره تسلیحات هسته‌ای داشته و می‌افزود که نگرانی‌ها در خصوص ادامه این فعالیت‌های ادعاهایی در سال‌های بعد نیز همچنان وجود داشته است. با این حال امروز رئیس‌جمهوری ایران در اظهاراتی تأکید کرده‌ که حل موضوع PMD یکی از دستاوردهای مهم برجام و یک موفقیت بزرگ برای ایران بوده است.

گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره «PMD» که در تاریخ 11 آذرماه سال گذشته منتشر شد، تأکید داشت که «ایران پیش از پایان سال 2003 اقداماتی را مرتبط با تولید ماده انفجاری انجام داده است. این اقدامات در یک برنامه ساختاریافته انجام شده بود و ممکن است که برخی از این فعالیت‌ها همچنان در حال انجام باشد.»

بند 85 این گزارش نیز تأکید دارد: «ارزیابی کلی آژانس این است که طیفی از فعالیتهای مرتبط با توسعه دستگاههای انفجاری هسته‌ای به عنوان تلاشهای هماهنگ قبل از سال 2003 در ایران انجام شده است. همچنین اقدامات دیگری نیز بعد از سال 2003 انجام شده است.»

با این وجود «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری ایران صبح امروز یکشنبه سی و یکم مردادماه در مراسم روز ملی صنعت دفاعی که در وزارت دفاع برگزار شد طی سخنانی از حل مسئله PMD در خصوص برنامه هسته‌ای ایران یاد کرد و ضمن اینکه این موضوع را یکی از فواید برجام خواند، گفت: «ما در برجام موفقیت‌ها و پیروزی‌های فراوانی را به دست آوردیم که یکی از آن موفقیت‌های بزرگ در برجام، پیروزی اخلاقی ملت ایران بود، در طول مدت 12 سال یا بیشتر ما را متهم می‌کردند که به صورت مخفیانه در پی ساخت سلاح‌های کشتار جمعی هستیم، یکبار در ماجرای شیمیایی و الحاق ما به کنوانسیون شیمیایی و بازرسی‌هایی که آن زمان از جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت ثابت شد که دشمنان ما تهمت‌های ناروا و واهی نسبت به ما روا داشته بودند.»

رئیس‌جمهوری ایران در ادامه تأکید کرد: «در طول مدت 12 سال یا بیشتر ما را متهم می‌کردند که به صورت مخفیانه در پی ساخت سلاح‌های کشتار جمعی هستیم. یکبار در ماجرای سلاح‌های شیمیایی و الحاق ما به کنوانسیون شیمیایی و بازرسی‌هایی که آن زمان از جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت ثابت شد که دشمنان ما تهمت‌های ناروا و واهی نسبت به ما روا داشته بودند. ما دنبال ساخت و انبار کردن سلاح شیمیایی نبودیم و این مسئله یکبار برای جهانیان روشن شد.»

وی درباره حل مسئله PMD گفت: «بار بزرگ حل این مسئله بر دوش وزارت دفاع بود و آن برای پاسخ به صدها سوال آژانس بود تا ثابت شود دشمنان انقلاب نسبت به ما دروغ گفتند. حل مسئله PMD پیروزی اخلاقی جمهوری اسلامی ایران بود. ما به دنیا ثابت کردیم راستگو هستیم و بدخواهان ما دروغگو هستند.»

رئیس‌جمهور ادامه داد: «اینکه آژانس بین‌المللی بعد از سال‌ها آمد و اعلام کرد که نسبت به گذشته پرونده هسته‌ای ایران دیگر بحثی نداریم و پرونده کاملا بسته شده و امروز کاری که داریم نسبت به آینده است و اجرای برجام است، این یک پیروزی حقوقی، فنی و اخلاقی بود که ما به دست آوردیم.»

این اظهارات امروز در شرایطی مطرح شده است که گزارش مذکور آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بند 13 خود به قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل اشاره می‌کند و می‌افزاید، این قطعنامه «در میان موضوعات دیگر یک بار دیگر بر این موضوع تأکید کرده که ایران "باید به طور کامل آنگونه که آژانس درخواست می‌نماید همکاری کند تا آژانس بتواند تمام موضوعات باقی مانده به نحو مشخص شده در گزارشهایش را حل کند".»

گزارش آژانس درباره موضوع PMD در بند چهاردهم همچنان تأکید دارد که «آژانس... اطلاعاتی داشته مبنی بر اینکه ایران فعالیت‌هایی مرتبط با تولید ماده انفجار هسته‌ای انجام داده است. آژانس این اطلاعات را به «طور کلی معتبر» ارزیابی کرده است».

مدیرکل آژانس بین‌المللی انژری اتمی در گزارش خود در آن زمان تأکید کرده است: «15 آگوست 2015 ایران توضیحات خودش را به صورت مکتوب و اسناد مربوطه درباره موضوعات باقی مانده گذشته و حال به آژانس ارائه داد. 8 سپتامبر 2015 آژانس سوالاتی را در ارتباط با ابهامات در خصوص اطلاعات ارائه شده توسط ایران در تاریخ 15 آگوست 2015 تقدیم کرد» اما در ادامه وی هیچ اشاره‌ای به حل شدن این ابهامات مطرح شده ندارد و تنها می‌افزاید: « برای از بین بردن ابهامات در خصوص اطلاعاتی که ایران 15 آگوست 2015 در اختیار آژانس قرار داد، آژانس و ایران نشستهای فنی- کارشناسی و بحثهایی در ایران در 15، 16، 17، 29 و 30 سپتامبر و 10 و 14 اکتبر 2015 داشتند و آژانس فعالیتهای پادمانی در اماکن خاص مدنظر آژانس در ایران در تاریخ 18، 19 و 20 سپتامبر 2015 و 9 و 15 اکتبر 2015 انجام داد.»

مدیرکل آژانس در بند 24 از این گزارش تأکید دارد: « آژانس، ارزیابی کرد که قبل از پایان 2003، یک ساختار سازمانی در ایران وجود داشته که برای هماهنگی طیفی از فعالیت های مربوط به توسعه وسیله انفجاری هسته ای مناسب بوده است....برخی از فعالیت‌ها نیز بعد از سال 2003 انجام گرفته است.»

وی همچنین در بند 29 می‌افزاید: « اطلاعاتی که قبل از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار گرفته است، نشان می دهد که معدن گچین، یک منبع بالقوه اورانیوم برای استفاده فعالیت های هسته ای اعلام نشده در بازه زمانی 2000 تا 2003 بوده است..... اطلاعات دیگر نشان می دهد که ایران خارج از چرخه سوخت هسته ای اعلام شده خود، فرایندی را برای کاهش نمک اورانیوم برای تبدیل به فلز اورانیوم خالص توسعه می داده است. اطلاعاتی که در اسناد مطالعاتی وجود دارد، نمک اورانیوم تولید شده را با توسعه کلاهک مرتبط می‌داند.»

بند 84 از این گزارش در تأیید این مسئله تأکید کرده است: «آژانس ارزیابی کرد که قبل از پایان سال 2003، یک ساختار سازمانی در ایران وجود داشت که برای هماهنگی فعالیتهای مرتبط با توسعه دستگاههای انفجاری مناسب بود. اگر چه بعد از سال 2003 بعضی از این فعالیتها سرجاش بود اما هیچ ارتباطی با تلاشهای هماهنگ نداشتند.»

این گزارش در ادامه ارزیابی‌هایی خود درباره موضوع PMD ادعایی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران در بند81 آورده است: «براساس همه اطلاعات در دسترس آژانس درباره مدلسازی و محاسبه، از جمله از اجرای نقشه راه، آژانس ارزیابی می‌کند که ایران پیش از سال 2004 و بین 2005 و 2009 مدلسازی کامپیوتری برای دستگاههای انفجاری هسته ای انجام داده است. آژانس به هرحال ماهیت شکننده و غیرکامل این محاسبات را متذکر می‌شود. آژانس همچنین به کاربرد مدل سازی هیدرودینامیک برخی مواد منفجره نظامی متعارف اشاره می‌کند.»

تمامی این بندها تأکیدی بر این مدعا است که «ایران نه تنها قبل از سال 2003 فعالیت‌های مرتبط با تسلیحات هسته‌ای داشته بلکه این فعالیت‌ها بعد از این سال نیز ادامه یافته اما آژانس صرفا شواهدی کافی برای تأیید کامل این مدعا در اختیار ندارد». بنابراین گزارش PMD نه‌تنها یک گزارش اتهام‌زدا از ایران نیست بلکه اتفاقا اتهاماتی را علیه این کشور تثبیت کرده است.

با این اوصاف، این سوال را باید پرسید که بین‌ سخنان رئیس‌جمهور در تاریخ 31 مرداد و واقعیات گزارش مزبور چه تناسبی وجود دارد؟