قاضی رسیدگیکننده به پرونده قتل ستایش با بیان اینکه در پرونده امیرحسین یک قتل و یک زنای به عنف وجود دارد، گفت: اگر از باب قتل، قصاص بخشیده شود و اولیای دم رضایت دهند، زنای به عنف که مجازات آن در زمره حقالله است، باقی میماند که قانونگذار در این زمینه بحث توبه را مطرح کرده است. بر این اساس میتوان متهم را به حبس یا شلاق تعزیری یا هر دو محکوم کرد. بنابراین اگر امیرحسین بتواند رضایت بگیرد، در موضوع تجاوز به عنف شاید بتوان توبه او را لحاظ کرد.
به گزارش حقوق نیوز ، قاضی ابراهیم اسلامی در نشست بازخوانی جنبههای جرمشناختی و روانپزشکی پرونده قتل «ستایش قریشی» با نگاهی به اسناد بینالمللی در زمینه حقوق کودک اظهار کرد: در توضیح پرونده ستایش باید گفت که به دلیل محدودیتهایی که در قانون آیین دادرسی کیفری وجود دارد، نمیتوانستیم جزییات پرونده را چندان مطرح کنیم زیرا موجب جریحهدار شدن وجدان عمومی میشد.
وی افزود: در پرونده امیرحسین یک قتل و یک زنای به عنف وجود دارد. اگر از باب قتل، قصاص بخشیده شود و اولیای دم رضایت دهند، زنای به عنف که مجازات آن در زمره حقالله است، باقی میماند که قانونگذار در این زمینه بحث توبه را مطرح کرده است. بر این اساس میتوان متهم را به حبس یا شلاق تعزیری یا هر دو محکوم کرد. بنابراین اگر امیرحسین بتواند رضایت بگیرد، در موضوع تجاوز به عنف شاید بتوان توبه او را لحاظ کرد.
سن شناسنامهای نمیتواند ملاک رشد باشد
در ادامه این نشست، قاضی توکلی یکی دیگر از قضات رسیدگیکننده به پرونده قتل ستایش با بیان اینکه پرونده مذکور حساسیت حقوقدانان را نسبت به حقوق کودک برانگیخته است، اضافه کرد: این پرونده تقابل حقوق دو کودک، یکی قربانی و دیگری مجرم بود. موضوع دیگر، تصویب کنوانسیون حقوق کودک و توجهی بود که نسبت به گذشت از مرز سنی وجود داشت. وی ادامه داد: با توجه به همه عواملی محیطی و فیزیکی، سن شناسنامهای نمیتواند ملاک رشد باشد. در پرونده ستایش به علم رسیدیم که متهم رشد و کمال عقلی را دارا بوده و بر همین اساس رای صادر شده است. این رای در دیوان عالی کشور نیز تایید شده است.
در بحثهای کالبدشکافانه جرم، توجه ما به مسایل روانی و شخصیتی است
دکتر مهدی صابری، مدیرکل روانپزشکی سازمان پزشکی قانونی کشور نیز در این نشست گفت: موارد مشابه پرونده ستایش را در سالهای قبل هم دیده بودیم. همیشه در بحثهای کالبدشکافانه جرم، توجه ما به مسایل روانی و شخصیتی است. دیدگاه حقوقدانان بر اساس کلیشههای قانونی است و باید هم اینگونه باشد اما دیدگاه ما مثل علم حقوق، خطکشیشده نبوده و مبتنی بر نظریههای علمی است.
وی افزود: دیگر ستایشها زنده نمیشوند اما میتوان زوایا را بررسی کرد تا دیگر چنین اتفاقاتی رخ ندهد. کار در حوزههای آموزشی تاثیرگذار است. نکتهای در مورد مسئولیت کیفری، متعاقب مصرف مواد روانگردان و الکل آمده است که مانند بسیاری از مواد قانون مجازات اسلامی مصوب سال ٩٢ گامی رو به جلو محسوب میشود.
صابری با بیان اینکه ماده ٩١ امری مترقی در کشور ما بود، افزود: در این ماده بسیار هوشمندانه مطرح شده است که اگر از سن بلوغ تا ١٨ سال کسی مرتکب جنایت شود، مشروط به شبهه در وقوع، برای اثبات از پزشک قانونی و مآخذ دیگر استفاده شود. جالب این است که هماکنون افراد بیست و چند ساله را نزد ما میفرستند تا بررسی کنیم آیا در ١٨ سالگیشان رشد عقلی داشتهاند یا خیر؟
مدیرکل روانپزشکی سازمان پزشکی قانونی کشور تصریح کرد: این ایراد به ماده ٩١ وارد است که قاضی احساس میکند پزشک قانونی رشد و کمال عقل را تشخیص میدهد. آیا منظور از رشد و کمال، رشد عقل است یا رشد مالی مصرح در ماده ١٢٠٨ قانون مدنی؟ این بحثی است که با وجود مطالعات زیاد در مورد آن به نتیجهای نرسیدهایم. نکته دیگر اینکه چه کسی میتواند ادعا کند کمال عقلانی دارد که انتظار داشته باشیم جوان ١٨ ساله این کمال را دارا باشد؟ آیا همین که مرتکب به عمل مجرمانه آگاه است و حتی مدارک جرم را از بین میبرد، کافی است؟ فقها معتقد بودند اگر کسی حسن و قبح را تشخیص میدهد، امارهای است مبنی بر رسیدن به رشد و بلوغ و قاضی باید شبهه را بررسی کند.
اعتقاد به بخشش دارم
در بخش دیگری از نشست بازخوانی جنبههای جرمشناختی و روانپزشکی پرونده قتل «ستایش قریشی» با نگاهی به اسناد بینالمللی، نورالله عزیزمحمدی، وکیل اولیای دم ستایش قریشی نیز با اشاره به تجربیات قضایی خود به عنوان قاضی دادگاه کیفری در گذشته، بر لزوم از بین بردن زمینههای وقوع جرم نظیر انگیزههای مالی تاکید و اظهار کرد: با حرف و شعار نمیتوان از وقوع جرایم پیشگیری کرد بلکه در وهله نخست باید زمینه وقوع جرایم را از بین برد. وی انگیزه مالی را بزرگترین انگیزه در بسیاری از پروندههای قتل دانست و با بیان اینکه مردم باید بدانند وضع قانون برای حفظ جان خودشان است، عنوان کرد: بهشخصه اعتقاد به بخشش دارم؛ در حالی که بیش از 4 هزار حکم قصاص صادر کردهام. وی خاطرنشان کرد: زمانی که پرونده ستایش مطرح شد، دومین پروندهای بود که از دستگاه قضا به دلیل تجربه به من پیشنهاد شد و به اتفاق آقای قاسمی امور را انجام دادیم. در رابطه با اثبات جرم و دلایل پرونده توانستیم ثابت کنیم که جرم واقع شده است اما به بحث حکم پرونده و قصاص شخصا ورود نکردم. این رای صادر شد و مراحل اجرا را طی میکند. وکیل قاتل درخواست اعاده دادرسی داده است اما بنده دیگر پرونده را پیگیری نکردم.